• Artikelen

Ahoy'

In 1950 was de manifestatie Ahoy’ bedoeld om het havenherstel aan de wereld te tonen.

Nationaalarchief Ahoy Koningin

Koningin Juliana opent de manifestatie Ahoy' op 15 juni 1950.

JD Noske, Anefo, Nationaal Archief

De vlaggen wapperden uit huizen en gebouwen. Hoe meer men in de richting van Dijkzigt kwam, hoe feestelijker de aanblik van straten en pleinen werd. Overal zag men mastbossen met wimpels in de nationale en stedelijke kleuren, overal werd men begroet door het Ahoy'-mannetje. Aan de Rochussenstraat staat de imposante welkomstpoort in ijzeren balken en voor het tentoonstellingsgebouw woei in de wind een bos van vlaggen, wimpels en andere doeken.

Zo spreekt Rotterdam-Ahoy' tot de fantasie van de honderdduizenden, van dichtbij en van verre, die onze stad, haar bevolking en haar werkdrift willen leren kennen. En eens te méér zegt Rotterdam-Ahoy' tot het land, zijn bevolking en zijn regering: „Hier zijn we, Rotterdam-Ahoy'!"

Het Vrije Volk 15-6-1950

Broekbakema Ahoy Tekening

Schets van Jaap Bakema voor de ingang van Rotterdam Ahoy’.

Archief Broekbakema

Broekbakema Ahoy Tuin1

Entree van Rotterdam Ahoy’ aan de Mathenesserlaan (het huidige Museumpark), met op de achtergrond de GEB-toren.

Archief Broekbakema

Festivals

In de Wederopbouwperiode lag de prioriteit bij het herstel van de haven en de woningbouw. Voor culturele voorzieningen was nog weinig ruimte en geld. Om aan de behoefte aan amusement en ontspanning te kunnen voldoen werd een aantal grootschalige, tijdelijke festivals georganiseerd.

Om aan de behoefte aan amusement en ontspanning te kunnen voldoen werd een aantal grootschalige, tijdelijke festivals georganiseerd.

Ahoy’ was in 1950 de eerste in een reeks grote, vijfjaarlijkse manifestaties. In 1955 volgde E55, in 1960 de Floriade en in 1970 C70. Tegenwoordig staat Rotterdam nog steeds bekend om zijn culturele manifestaties als Poetry International, Film International, Dunja, Dance Parade, et cetera.

Stadsarchief Ahoy Affiche2

Officiële catalogus van Rotterdam Ahoy’.

Collectie Paul Groenendijk

Stadsarchief Ahoy Affiche1

Affiche voor Rotterdam Ahoy’.

Stadsarchief Rotterdam

Havententoonstelling

Oorspronkelijk was het idee om rond de opening van de Maastunnel een grote expositie te houden onder het motto ‘Het water als vriend en vijand’. De oorlog kwam ertussen, maar de grote havententoonstelling kwam er uiteindelijk toch. In 1950 was de manifestatie Ahoy’ bedoeld om het havenherstel aan de wereld te tonen. Als locatie waren het Museumpark en Het Park gekozen, zodat er contact met het water mogelijk was. Op de Parkkade was een aantal scheepsonderdelen zoals een compleet bruggenhuis, een schoorsteen en een mast opgesteld. Hier kon men ook een rondvaart met de Spido maken en twee schepen bezoeken.

De komma achter Ahoy is verzonnen door organisator Jac. Kleiboer, Hij zei in 1950: "Doe mijn zin en zet dat éne kommaatje er achter. Waarom weet ik niet, maar 't zit in mijn kop! Ahoy zonder iets zegt niets. Aanhalingstekens zouden duiden op een gevestigd begrip. Ahoy' is een uitdaging." (R'dam Ahoy' juni-aug. 1950, blz. 12)

In 1950 was de manifestatie Ahoy’ bedoeld om het havenherstel aan de wereld te tonen.
Nationaalarchief Ahoy Koningin2

Opening op 15 juni 1950 door Koningin Juliana.

Nationaal Archief 904-0200

Johnny Ahoy'

De entree van de het terrein lag aan de Mathenesserlaan. Een vijftien meter hoge stalen plastiek was het symbool van de tentoonstelling. Achter de villa van Van Hoboken (het huidige Natuurmuseum) werd een oude stalen hal van de Nenijto geplaatst. Deze werd voorzien van bijgebouwen en omgedoopt tot Ahoy’ hal. Via een luchtbrug over de Westzeedijk kon Het Park worden bereikt. Hier waren verschillende losse kiosken en paviljoens te bezichtigen. Een grote trekker was het paviljoen Oudt-Rotterdam, dat ook ’s avonds was geopend. Hier was de sfeer van het vooroorlogse Rotterdam herschapen. Publiekslieveling was Johnny Ahoy’, een creatie van de bekende komiek en toneelspeler Johnny Kraaykamp. Organisator Jac. Kleiboer had de architecten Van den Broek en Bakema als supervisoren aangesteld. Zij nodigden een keur aan jonge en onbekende architecten, kunstenaars en artiesten uit, zoals Aldo van Eyck, Herman Haan, Gust Romijn, Wally Elenbaas, Louis van Roode en Karel Appel.

Een grote trekker was het paviljoen Oudt-Rotterdam, dat ook ’s avonds was geopend. Hier was de sfeer van het vooroorlogse Rotterdam herschapen. Publiekslieveling was Johnny Ahoy’, een creatie van de bekende komiek en toneelspeler Johnny Kraaykamp.
Broekbakema Ahoy Wand

Niet alleen toekomstplannen waren er te zien, maar er werd ook stilgestaan bij het bombardement. Hier was een model van het beeld van Zadkine te zien.

Archief Broekbakema

Sluiting van Oud-Rotterdam

Rotterdam Ahoy’ werd geopend op 15 juni 1950 door koningin Juliana en trok in twee maanden tijd 1.650.000 bezoekers. Het Vrije Volk verzorgde een speciale krant die op het festivalterrein werd geschreven en gedrukt. Een kleimodel van het beeld Verwoeste Stad van Ossip Zadkine trok veel bekijks. “De sluiting van Oud-Rotterdam, in het Ahoy'-park, was weer een plechtigheid op zich zelf. Omstreeks acht uur trok ‘n veelkleurige optocht over de Westzeedijk. Alle prominente Oud-Rotterdammers troonden op diverse voertuigen en de belangstelling was bijna even groot als later, toen het in de kleine straatjes niet om door te komen was.” (Het Vrije Volk 11-9-1950) Johnny Ahoy’ Kraaykamp zorgde voor een onvergetelijke slotavond toen hij de duizenden bezoekers die het tentoonstellingsterrein niet wilden verlaten, als een rattenvanger van Hamelen naar de uitgang leidde.

Een kleimodel van het beeld Verwoeste Stad van Ossip Zadkine trok veel bekijks.
Scan Rotterdambouwt1

Speciale editie van Rotterdam Bouwt over Rotterdam Ahoy’.

Rotterdam Bouwt 1950

1966 0216 sloop Ahoy Jan Voets NL Ha NA 2 24 01 03 0 918 8111

Sloop van de Ahoyhallen aan de Wytemaweg in februari 1966.

Jan Voets, Anefo, Nationaal Archief

Sportpaleis Ahoy’

De Ahoy’-hallen bleven na de tentoonstelling staan. Ze werden gebruikt voor concerten, sportwedstrijden en allerlei manifestaties, zoals bijvoorbeeld Jeugdland, de tweede grote wederopbouwtentoonstelling E55 en de Floriade. Pas met de bouw van de Medische Faculteit in 1966 werden de hallen gesloopt, de Energiehal werd verplaatst naar Blijdorp. Onder dezelfde naam werden nieuwe Ahoy'-hallen geplaatst op het Heliportterrein die slechts enkele jaren bleven staan. In 1970 werd aan het Zuidplein Sportpaleis Ahoy’ gebouwd en 15 januari 1971 geopend. De naam herinnert aan de manifestatie uit 1950 en de eerdere hallen. Tegenwoordig heet het complex Rotterdam Ahoy.

Pas met de bouw van de Medische Faculteit in 1966 werden de hallen gedemonteerd en verplaatst.
20200920 Ahoy paulmartens 1717

Het huidige complex van Ahoy. Rechtsonder is een gedeelte van winkelcentrum Zuidplein te zien.

Paul Martens, Ahoy, 2020

Meer weten over bovengenoemde kunstenaars? Verhalenhuis Belvedere hield een tentoonstelling over o.a. Wally Elenbaas en Louis van Roode. Een samenvatting is te vinden in het artikel Wederopbouwkunst in Verhalenhuis Belvédère.

Siebe Thissen, voormalig directeur van BKOR (Beeldende Kunst in de Openbare Ruimte Rotterdam) schreef een boeiend artikel over Karel Appel in Rotterdam.

Locatie
Wytemaweg, Rotterdam, Nederland
Onderwerpen
Algemeen